Burdż Chalifa (Burj Khalifa) - najwyższy budynek

Burdż Chalifa (ang. Burj Khalifa) to wieżowiec w Dubaju w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, który jest najwyższym budynkiem na świecie i jednocześnie najwyższą nie podwodną konstrukcją lądową w ogóle jaką kiedykolwiek zbudowano. Jego wysokość całkowita wynosi 829,66 m.

Wieżowiec posiada 163 piętra nadające się do zamieszkania, 46 poziomów znajdujących się w iglicy służących do konserwacji oraz 2 poziomy w podziemiach z przeznaczeniem na parking. Przed ukończeniem nazywany był Burdż Dubaj (ang. Burj Dubai), a nazwę zmieniono aby uczcić prezydenta Zjednoczonych Emiratów Arabskich Khalifa bin Zayeda Al Nahyana. Głównym inwestorem była firma Emaar Properties, a głównymi wykonawcami firmy Samsung Engineering and Construction, Arabtec i Besix. Firma Emaar wybrała Hyder Consulting jako firmę nadzorującą budowę instalacji wodno kanalizacyjnej oraz firmę GHD, która miała przeprowadzić analizy i testy konstrukcji betonowej i stalowej.

Konstruktorem wind była firma Otis. Głównym architektem był Adrian Smith, a inżynierem budowlanym Bill Baker, oboje pracujący w firmie "Skidmore, Owings and Merrill", która była projektantem między innymi wieżowca Sears Tower w Chicago w USA. Całkowity koszt budowy to około 1,5 miliarda $.

Wydobywanie ziemi pod fundamenty rozpoczęło się w styczniu 2004 roku, a w lutym 2004 roku rozpoczęto prace nad słupami wzmacniającymi. Właściwa budowa konstrukcji wieżowca rozpoczęła się 21 września 2004 roku, a skończyła 1 października 2009 roku. Uroczyste otwarcie nastąpiło 4 stycznia 2010 roku. Elementami ceremonii był pokaz sztucznych ogni, których użyto 10000, pokaz świateł wyświetlany na budynku i wokół niego z towarzyszącymi dźwiękami oraz efektami wodnymi z wykorzystaniem fontanny. Za efekty świetlne odpowiedzialna była firma Speirs and Major Associates z Wielkiej Brytanii, która wykorzystała 868 potężnych reflektorów stroboskopowych. Zostały one umieszczone na całym budynku i zsynchronizowane z ponad 50 różnymi kombinacjami innych efektów. Pokaz rozpoczął się krótkim filmem prezentującym historię Dubaju oraz ewolucję wieżowca Burdż Chalifa.

Fontanna znajdująca się obok wieżowca jest największą tego typu, czyli systemem wodnym, w którym wykorzystano synchronizację efektów wodnych z dźwiękiem, światłem i ogniem. Ma 275 m długości, a jej wybudowanie kosztowało 218 milionów $. Wyposażona jest w około 6600 świateł i 50 kolorowych reflektorów generujących całe spektrum świetlne o jasności w sumie 1,5 miliona lumenów. Fontanna składa się z wielu wysokociśnieniowych dysz wodnych czterech różnych rodzajów. Najsłabsze nazywane oarsemen (wioślarze) lub roboty wodne wywołują falowanie wody, silniejsze nazywane shooters (strzelcy) wystrzeliwują wodę w powietrze z niewielką siłą, jeszcze silniejsze o nazwie super shooters wystrzeliwują wodę pod większym ciśnieniem do 73 m w górę i ostatnie extreme shooters, które są w stanie wystrzelić wodę na wysokość do 152,4 m. Te dwa ostatnie rodzaje wytwarzają głośny huk, gdy woda zostaje wystrzelona w górę i są najmniej używane podczas pokazów, ze względu na długi czas jaki jest potrzebny do wytworzenia odpowiedniego ciśnienia, żeby wystrzelić wodę tak wysoko. Fontanna jest w stanie w jednej chwili wystrzelić około 83279 litrów wody. W repertuarze znajduje się ponad 1000 spektakli wodnych. Są to różne formy wodnych pokazów zsynchronizowane z fragmentami utworów muzycznych od muzyki klasycznej po współczesną muzykę arabską i światową.

W sumie przy budowie wieżowca brało udział ponad 30 firm z całego świata. W szczytowym momencie budowy przy pracach brało udział ponad 12 000 pracowników o 100 różnych narodowościach. Prace budowlane zajęły w sumie około 22 miliony roboczogodzin. Na budowę fundamentów zużyto ponad 45 000 m³ betonu ważącego 110 000 t. Składa się on ze 192 słupów zakopanych ponad 50 metrów w podłożu. Na konstrukcję samego wieżowca zużyto 330 000 m³ betonu i 39 000 t stalowych elementów. Wyjątkowy projekt i wyzwania konstrukcyjne były przedstawione w wielu filmach dokumentalnych i programach m.in. "Big, Bigger, Biggest" w stacji National Geographic i Five oraz "Mega Builders" w stacji Discovery Channel.

Robotnicy pracujący przy budowie skarżyli się na złe warunki pracy i niskie zarobki. Prasa informowała, że wykwalifikowany cieśla zarabiał 7,6 $ dziennie, a niewykwalifikowany pracownik tylko 4 $ dziennie. Niektórzy pracodawcy zabierali pracownikom paszporty do zakończenia budowy, a wypłaty były wypłacane z opóźnieniem. Robotnicy pracowali w niebezpiecznych warunkach, co spowodowało wiele wypadków śmiertelnych z czego tylko jedna została udokumentowana. W wyniku takiego stanu rzeczy 21 marca 2006 roku około 2500 robotników rozpoczęło zamieszki ponieważ w Zjednoczonych Emiratach Arabskich związki zawodowe są zabronione. Niszczyli samochody, biura, komputery i narzędzia budowlane. W oficjalnym wystąpieniu ogłoszono, że robotnicy wyrządzili szkody na prawie 500 000 £ (870 000 $).

System wodny w wieżowcu dostarcza dziennie średnio 946 000 l wody. System klimatyzacji w szczytowych momentach potrzebuje około 10 000 t lodu. Maksymalne zapotrzebowanie na energię wynosi 36 MW, co można porównać do 360 000 żarówek o mocy 100 W włączonych jednocześnie. W celu jak najlepszego bezpieczeństwa klatki schodowe i windy otoczone są betonem i jest to winda z najdłuższym dystansem z najniższego piętra na najwyższe, a specjalna winda przeciwpożarowa i zaopatrzeniowa ma udźwig 5,5 t. W sumie jest 57 wind i 8 ruchomych klatek schodowych. Windy wyposażone są w wyświetlacze LCD, aby umilić pasażerom podróż do punktu widokowego. Co 25 pięter znajdują się specjalne pomieszczenia hermetyczne klimatyzowane w razie pożaru. Schodów z poziomu zero na 160 piętro jest w sumie 2909. W celu utrzymania czystości wszystkich 24348 okien, został zbudowany w Melbourne w Australii specjalny system mycia okien usytuowany na piętrach 40, 73 i 109, który kosztował 8 milionów $. W normalnych warunkach pracy 36 pracowników myje całą powierzchnię wieżowca od 3 do 4 miesięcy.

Wnętrza zdobi ponad 1000 elementów artystycznych, a w głównym hallu znajduje się wykonana przez Jaume Plensa konstrukcja składająca się ze 196 cymbałów wykonanych z brązu i mosiądzu, pozłacanych 18 karatowym złotem, symbolizujących 196 państw świata. Goście słyszą wyraźny dźwięk cymbałów wywołany przez kapiącą wodę. Z zewnątrz wieżowiec pokryty jest panelami z aluminium i stali odbijającymi promienie słoneczne o łącznej powierzchni 142 000 m² specjalnie zaprojektowanymi w celu wytrzymania bardzo wysokich temperatur jakie tam występują latem. W sumie użyto ponad 26 000 paneli, które układało ponad 300 specjalistów z Chin.

W budynku znajduje się 900 mieszkań, 37 pięter z powierzchnią biurową o łącznej powierzchni 24 295 m², 160 pokoi gościnnych i apartamentów w hotelu sygnowanym nazwiskiem Armaniego i 144 prywatne mieszkania. Mohamed Ali Alabbar, główny prezes firmy Emaar Properties, powiedział że cena powierzchni biurowych wyniesie ponad 43 000 $ za metr kwadratowy, a cena mieszkań sygnowanych nazwiskiem Armaniego to ponad 37 500 $ za metr kwadratowy. W podziemiach znajduje się 2957 miejsc parkingowych. Pierwsi goście pojawili się w lutym 2010 roku i byli pierwszymi z 25 000 osób, które będą mogły zamieszkać w wieżowcu. Jednocześnie będzie mogło gościć w wieżowcu do 35 000 ludzi.

Budynek został wykorzystany kilka razy do skoków typu BASE. W maju 2008 roku nieznany brytyjski mężczyzna ubrany jak inżynier nielegalnie dostał się na budowę i skoczył z balkonu usytuowanego kilka pięter poniżej 160 piętra. 8 stycznia 2010 roku Nasr Al Niyadi i Omar Al Hegelan z Emirates Aviation Society pobili rekord dla najwyższego skoku BASE, gdy wyskoczyli z platformy usytuowanej na 160 piętrze 672 m.

Rekordy

• Największa wysokość, na którą tłoczono mieszankę betonową z powierzchni ziemi - 605,94 m, i ciśnienie jakie użyto w tym celu - 80 MPa. Rekord został pobity 24 listopada 2007 roku. Użyto w tym celu pomp do betonu Putzmeister BSA 14000 SHP-D 7". Czas jaki był potrzebny do transportu mieszanki betonowej od momentu napełnienia zbiornika pompy do momentu dostarczenia jej na ponad 600 m wynosił około 40 minut.
• Drugi najwyżej położony basen na 76 piętrze. Pierwsze miejsce należy do basenu na 118 piętrze w hotelu The Ritz-Carlton, który znajduje się w wieżowcu International Commerce Centre w Hongkongu w Chinach.
• Najwyżej położona restauracja (At.mosphere) na 122 piętrze (441,96 m).
• Najwyżej położony klub nocny na 144 piętrze.
• Najwyżej położony meczet na 158 piętrze.
• Drugi najwyżej położony taras widokowy na 124 piętrze (452 m). Pierwsze miejsce należy do platformy widokowej w wieżowcu Canton Tower w Chinach znajdującej się na wysokości 488 m.
• Winda posiadająca najdłuższą trasę na świecie - 504,14 m.
• Najwyższa na świecie lądowa konstrukcja budowlana i najwyższy wieżowiec jakie kiedykolwiek zbudowano - 829,66 m.
• Budynek z największą ilością pięter - 163.

Nagrody i wyróżnienia

• Czerwiec 2010 - nagroda 2010 Best Tall Building Middle East & Africa (Najlepsza wysoka budowla na środkowym wschodzie i Afryce) ufundowana przez Council on Tall Buildings and Urban Habitat (CTBUH).
• 28 września 2010 - nagroda Best Project of Year (najlepszy projekt roku) na Middle East Architect Awards 2010.
• 25 października 2010 - nagroda Tall Building ''Global Icon'' Award specjalnie ufundowana w tym roku przez CTBUH w celu uhonorowania wysokich budynków, które są światowymi ikonami budownictwa a nie tylko w skali regionalnej.
• 2010 - nagroda Excellence in Structural Engineering: Most Innovative Structure (perfekcja w inżynierii budowlanej: najbardziej nowatorska konstrukcja) przyznana przez Structural Engineers Association of Illinois (SEAOI).
• 2010 - nagroda LEAF Best Structural Design of the Year (najlepszy projekt budowlany roku) przyznana przez  Leading European Architects Forum (LEAF) dla firmy Skidmore, Owings and Merrill.
• 2010 - nagroda Best of What's New przyznana przez amerykański miesięcznik Popular Science.
• 2010 - nagroda The International Architecture Award: Mixed Use (międzynarodowa nagroda dla budynków o wielorakim przeznaczeniu) przyznana na International Commercial Property Awards.
• 2010 - srebrna nagroda Spark Awards.
• 2010 - nagroda International Architecture Award (międzynarodowe budownictwo) przyznana przez Chicago Athenaeum Museum of Architecture and Design.
• 2010 - nagroda American Architecture Award (amerykańskie budownictwo) przyznana przez Chicago Athenaeum Museum of Architecture and Design.
• 2010 - nagroda Commercial / Mixed Use Built (budynki komercyjne o wielorakim przeznaczeniu) przyznana na Cityscape Global.
• 2010 - nagroda Best Mixed Use Built Development (najlepsza inwestycja wśród budynków o wielorakim przeznaczeniu) przyznana na Cityscape Abu Dhabi.
• 2010 - nagroda International Projects Category: Outstanding Project (w kategorii projektów międzynarodowych: wybitny projekt) przyznana przez National Council of Structural Engineers Association.
• 2010 - nagroda Special Recognition for Technological Advancement (szczególne uznanie dla postępu technologicznego) przyznana na International Highrise Awards.
• 2010 - nagroda Award for Commercial or Retail Structure (nagroda dla komercyjnego lub handlowego obiektu) przyznana przez Institution of Structural Engineers.
• 2010 - nagroda Skyscraper Award: Silver Medal (nagroda dla wieżowców: srebrny medal) przyznana przez Emporis.
• 2010 - nagroda Architecture Award (Mixed Use) Arabian Region (budownictwo o wielorakim przeznaczeniu w regionie arabskim) przyznana na Arabian Property Awards.
• 2010 - nagroda Architecture Award (Mixed Use) Dubai (budownictwo o wielorakim przeznaczeniu w Dubaju) przyznana na Arabian Property Awards.
• 2010 - nagroda Arab Achievement Award 2010: Best Architecture Project (arabskie osiągnięcia: najlepszy projekt budowlany) przyznana na Arab Investment Summit.
• 2011 - nagroda Project of the Year (projekt roku) przyznana przez Middle East Economic Digest (MEED).
• 2011 - nagroda GCC Technical Building Project of the Year (specjalistyczne budownictwo: projekt roku) przyznana przez Middle East Economic Digest (MEED).
• 2011 - nagroda Outstanding Structure Award (wybitna konstrukcja) przyznana przez International Association for Bridge and Structural Engineering.
• 2011 - nagroda Excellence in Engineering (perfekcja w inżynierii) przyznana przez ASHRAE ("American Society of Heating, Refrigerating and Air Conditioning Engineers" - Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Ogrzewnictwa, Chłodnictwa i Klimatyzacji) na Illinois Chapter.
• 2011 - nagroda Design Excellence Award: Special Function Room (doskonałość w projektowaniu: pomieszczenie o specjalnej funkcji) przyznana przez American Society of Interior Designers na Illinois Chapter.
• 2011 - nagroda Best of Category/Mixed Use Buildings (najlepsze w kategorii budownictwo o wielorakim przeznaczeniu) dla firmy "Skidmore, Owings and Merrill" za miejsca publiczne rezydencji w Burdż Chalifa. Nagroda przyznana przez International Interior Design Association (IIDA) na Decade of Design w Dubaju.
• 2011 - wyróżnienie Presidential Commendation (pochwała dyrektora) w kategorii Corporate Space Small dla firmy "Skidmore, Owings and Merrill". Wyróżnienie przyznane przez International Interior Design Association (IIDA) na Decade of Design w Dubaju.
• 2011 - nagroda Interior Architecture Award: Special Recognition (architektura wnętrz: specjalne wyróżnienie) przyznana przez American Institute of Architects na Chicago Chapter.
• 2011 - nagroda Distinguished Building Award: Citation of Merit (wybitne budowle: pochwała zasługi) przyznana przez American Institute of Architects na Chicago Chapter.
• 2011 - nagroda Interior Architecture Award: Certificate of Merit (architektura wnętrz: certyfikat zasługi) przyznana przez American Institute of Architects na Chicago Chapter.
• 2012 - nagroda Award of Merit: World Voices Sculpture (nagroda zasługi: światowa sztuka rzeźbiarska wyrażona dźwiękami) dla głównego hallu w Burdż Chalifa przyznana przez Structural Engineers Association of Illinois.
• 2013 - nagroda Award of Excellence przyznana przez Architectural Engineering Institute.
• 2013 - nagroda Best Overall Project (najlepszy cały projekt) przyznana przez Architectural Engineering Institute.